اسرار عدد 7..
اسرار عدد 7
7 از ترکیب دو عدد 3 و 4 ایجاد شده است که بنابر حکمت فیثاغورثی و زمانی بسیار دورتر از آن، اعدادی خوش یمن شناخته میشدند.
به عقیده بابلیان، مصریان و تمدنهای باستانی دیگر، به وجود 7 سیاره مقدس اعتقاد داشتند. در زبان عبری لغت قسم خوردن، به طور تحت اللفظی به معنای قرار گرفتن تحت نیروی 7 چیز است که برگرفته از هفت میشی است که در پیمان میان ابراهیم نبی و ابی ملک در بیرشیبا به آن اشاره شده است.
هرودت نیز به یک قسم عربی اشاره کرده که در آن هفت سنگ به خون آغشته می شوند. آفرینش جهان در هفت روز انجام شده، هفته 7 روز دارد، 7 حسن خداداد، 7 گناه کبیره، 7 مرحله در زندگی انسان، 7 طبقه بهشت و جهنم و مثالهای بی شمار دیگری در میان ادیان، ملل و اعصار مختلف از جمله مصادیق حضور جادویی عدد 7 در زندگی و مرگ انسانهاست.
تعدادی از مشهورترین 7 های جهان عبارتند از:
هفت طبقه بهشت:
بر اساس آیات قرآن و مفسران احادیث، بالاترین درجه سعادت معنوی، ورود به طبقه هفتم بهشت است. مسلمانان به وجود هفت طبقه یا مرحله آمرزش و بهشتی شدن اعتقاد دارند. این طبقات هفتگانه همانهایی هستند که طی شده است.
هفت گناه کبیره:
هفت گناه کبیره گناهانی هستند که در زمان تاریخ بسیار قدیم رهبانیت مسیحی مشخص شده و در قرن ششم میلادی توسط پاپ گرگوری اول یا گرگوری کبیر در یک دسته قرار گرفته اند. این گناهان عبارتند از: تکبر، طمعکاری، شهوت در معنای تمایل بیش از حد یا نامشروع جنسی، حسادت، شکم پرستی که معمولا مستی نیز در آن منظور میشود و تنبلی.
همف گناه کبیره از موضوعات مورد علاقه در وعظ و خطابه ها، نمایشنامه های اخلاقی و هنر اروپای قرون وسطی بوده است.
هفت کلمه آخر:
هفت کلمه آخر، به آخرین جمله حضرت عیسی بر صلیب اشاره دارد. این کلمات از این قرارند:
خدای من، چرا مرا به خود واگذاشتی؟
هفت علم انسانی ( علوم سبعه ):
طبقه بندی آزاد موضوعاتی که از قرن پنجم میلادی به بعد، دربرگیرنده برنامه آموزشی غرب در قرون وسطا بود. به نظر میرسد که نام "علوم انسانی" برگرفته از رساله "سیاست" ارسطو باشد که در آن از "شاخه هایی از دانش که شایسته انسان آزاد است" ، یعنی دانش اولیه ای که برای یک شهروند با تحصیلات مناسب لازم است، سخن گفته است. این علوم عبارتند از علوم سه گانه: دستور زبان ( ادبیات ) ، علم بیان و دیالکتیک ( مباحثه و مکالمه ) و علوم چهارگانه که پیشرفته تر بوده و از این قرارند: حساب، هندسه، موسیقی و نجوم.
عجایب هفتگانه طبیعی:
کوه اورست در مرز نپال و چین، آبشار ویکتوریا در آفریقا، گرند کنیون Grand Canyon آمریکا، ساحل مرجان بزرگ استرالیا، سپیده دم شمالی قطب شمال، آتشفشان و پاریکوتین Paricutin در مکزیک و بندر ریو دوژانیرو برزیل.
هفت مرد فرزانه:
نامی که در سنت یونانی به هفت تن از سیاستمداران، قانونگذاران و فیلسوفان قرن 7 و 6 قبل از میلاد داده شد. این فرزانگان عبارتند از: "سولون" قانونگذار یونانی، "تالس" فیلسوف اهل میلتوس، "پیتاکوس" فرمانده نظامی اهل میتیلن، "کلئوبولوس" فیلسوف اهل رودس، "شیلون اسپارتی" از ناظران شاه، "بیاس" فرزانه ترین هفت فرزانه، اهل پری ین و"پریاندر" حاکم مستبد کورنتی.
هفت دریا:
شامل دریاهای قطب شمال و قطب جنوب، اقیانوس آرام شمالی و جنوبی، اقیانوس اطلس شمالی و جنوبی و اقیانوس هند.
هفت حس:
بر اساس تعلیمات باستانی، روح انسان یا "بدن مقدس درون" او مرکب از هفت خاصیت است که هر یک تحت تاثیر یکی از سیارات هفتگانه اند.
"آتش" موجب زندگی، "خام" به وجود آورنده توانایی احساس کردن، "آب" موجب قدرت بیان، "هوا" حس چشایی، "مه" موجد حس بینایی، "گلها" به وجود آورنده حس شنوایی و " باد جنوب" به وجود آورنده حس بویایی.
هفتمین پسر از هفتمین پسر:
همانطور که گفتیم هفت جادویی ترین اعداد است و در معرفت قومی، هفتمین فرزند پسر از هفتمین پسر یک خانواده با نیروهای قدرتمند جادویی و شفادهندگی متولد میشود. او پیشگو است و از قدرت های عجیبی برخوردار است.
عجایب هفتگانه قرون وسطی:
آمفی تئاتر روم، کاتاکومبهای (سرداب) اسکندریه مصر، دیوار بزرگ چین، استون هنج در ویلتشایر انگلستان، برج کج پیزا، برج چینی (از جنس چینی) نانکینگ، مسجد ایاصوفیه در استانبول.
عجائب هفتگانه |
عجایب هفتگانه از بحثهای داغ و همیشگی مردم در مجالس و محافل است وبرای روشن شدن مطلب به چگونگی به وجود آمدن آنها اشاره میشود. 1. -اهرام ثلاثه مصر: مشهورترین فراعنه مصر سه پادشاه از سلسه چهارم اند که در حدود سه هزار سال قبل از میلاد میزیسته اند و ابنیه عظیمی به عنوان خوابگاه ابدی خود ساخته اند که به نام اهرام ثلاثه مصر معروف است. در یکی از سالنها جسد مومیائی کئوپس فرعون مصر گذاشته شده است.2800سال قبل از میلاد 2. -حدایق معلّقه یا باغهای آویزان: در بابل قدیم یکی از عجائب هفتگانه جهان قدیم است که به قصر شاهی متصّل بود و منسوب به نبوکد نصر «بُخت نصر» دوّم است و گویند او باغها را برای زن خود سمیرامیس بر تپّه های مصنوعی که باستون بنا شده بود و 75قدم از سطح زمین ارتفاع داشت با هزینه بسیار بنا کرد و درختان بلند کمیاب کاشته بودند. 3. -مجسّمه زئوس «ژوپیتر»: طبق افسانه های روم قدیم وی خدای خدایان در شهر المپیا حاکم نشین یونان نصب شده بود و در خلال جنگهای گوناگون از بین رفته است. 4. -معبد آرتمیس: یکی از معابد بزرگ جهان بوده دارای 127ستون میباشد و پنج سال پیش از تولّد حضرت مسیح ساخته شده است جنس آن از مرمر خالص گرانبها است. 5. -آرامگاه موسولوس: یکی دیگر از شاهکارهای هنری است که به دستور زن باوفایش در تاریخ325 پیش از میلاد ساخته شده ولی بر اثر مرور زمان و زلرله های شدید قسمتهائی از آن شکــاف برداشته و خــراب شده است، در قرن نوزدهم قسمتهای قیمتی آن به موزه لندن برده شده است. 6. -مجسّمه آپولون : خدای روشنائی یونان باستان «وی پسرزئوس ولتو و برادر آرتمیس بود» که در سال 280قبل از میلاد ساخته شده و نصب آن از شاهکارهای صنعت است. -7. فار «فانوس» اسکندریّه: در نزدیکی بندراسکندریّه برج بزرگی ساخته بودند که در بالای آن شب وروز آتشی روشن بود و به نام چراغ دریائی نامیده میشد چراغ دریائی اسکندریّه جالبترین و سودمندترین عجایب هفتگانه است. |
هفت خان رستم
در سفری که رستم از سیستان به مازندران میرود که کیکاوس را رها سازد هفت مرحله از مراحل راه از برای او حوادثی پیش میآید که آنها را هفت خان رستم مینامیم:
-1- کشتن شیر
2- -نجات از گرما و تشنگی
3- -کشتن اژدها
4- -هلاک کردن گنده پیر جادو
-5- اسیر کردن اولاد دیو
-6- کشتن ارژنگ دیو
7- -هلاک کردن دیو سفید.
عدد هفت در اسلام |
برای شناخت عدد هفت که بیشتر در انجام فرایض دینی به چشم میخورد نخست به کلام الله مراجعه میکنیم و برای درک مطلب و فهم موضوع کتاب اَلمُعجَمُ المُفَهرَس تألیف استاد محمد فؤاد عبدالباقی دانشمند بزرگ مصری را ورق میزنیم و در صفحه 340آن کتاب درباره عدد هفت «سبع» به تفصیل سخن گفته شده که نمونه کوچک آن در این بخش ذکر میشود. عدد هفت در عبادات اسلامی بیشتر به چشم میخورد نخست اینکه میخوانیم آسمانها هفت طبقه هستند و سوره حمد که در نمازهای یومیّه خوانده میشود به اتّفاق همه مفسّرین هفت آیه دارد و ارکان نماز هفت است:نماز شب قدر دو رکعت است که در هر رکعت بعد از حمد لازم است هفت مرتبه قل هو الله خوانده شود.
« مناسک حجّ (ترجمه سید محمود طالقانی) » سعی بین صفا و مروه 7مرتبه است یعنی آن فاصله را باید 7 بار طیّ کرد، صفا و مروه نام دو کوه است در مکّه که فاصله میان آن دو کوه 420 متر است که میتوان گفت در آن فاصله شصت تا هفت خوابیده است.هفت بار تهلیل از اعمال حجّ است. پس از ایستادن در صفا باید هفت بار تکبیر گوید و هفت بار تهلیل خدا کند. « از کتاب به سوی کعبه تألیف اکبرفرد » در قرآن کریم دفعات از سموات سبع نام برده شده است و در سوره حجر آیه 44 می گوید که جهنّم هفت درب دارد. « فرهنگ معین » در سوره یوسف آمده است که پادشاه وقت در خواب هفت گاو فربه هفت گاو لاغر و هفت خوشه سبز گندم و هفت خوشه خشک میبیند. ... حضرت یوسف در تعبیر آن خواب میگوید که هفت سال پرنعمت و سپس هفت سال خشک سالی خواهد شد که شرح آن را میتوان از تفاسیر معتبر استفاده کرد. هفت بطن: هفت مفهوم که برای آیات قرآنی قایلند حرف قرآن را بدان که ظاهری است زیر ظاهر باطنی بس قاهری است حنوط: احکام حنوط هفت است بعد از غسل واجب است میّت را حنوط کنند یعنی به پیشانی کف دستها، زانوها و دو انگشت بزرگ پاها کافور بمالند. صحیح است و مثال است و مضاعف لفیف و نــاقص و مهمـــوز و اجوف عدد هفت نه تنها در اسلام بلکه در سایر مذاهب و ادیان و در نزد اقوام هند و اروپایی نیز مقدّس میباشد در کتاب ریگ ودا آمده است که هفت اسب همه گاه گردونه خورشید را میکشند. « تاریخ تمدن ویل دورانت ترجمه احمدآرام » کتاب مقدّس عهد عتیق «سفر پیدایش باب اوّل» : «سفرلاویان باب 12» در مذهب یهود خون نه تنها نجس نیست بلکه مالیدن و پاشیدن خون حیوان قربانی وسیله تطهیر و تقدس شناخته شده است. «سفرلاویان باب28 و آیه 15» زن حایض 7روز نجس میشود وبرای تطهیر کفّاره هم لازم دارد « کتاب مطهّرات تألیف مهندس مهدی بازرگان » مسیحیت نیز هفت را گرامی میدارد و آئین مسیح هفت معجزه از سی و سه معجزه را در انجیل یوحنّا ذکر میکند. انجیل متی نیز ما را به شگفتی وا میدارد، در انجیل متی از هفت روح پلید سخن رانده است به نظر فرقه کاتولیک هفت گناه اصلی و هفت نوع توبه و هفت نوع آداب هفت نوع شادی و هفت نوع غسل تعمید وجود دارد « دائره المعارف اجتماعی چاپ1344 » کلیسای کاتولیک مقدّسات را هفت میشمارد و آنها را امور مقدّسه گویند و عبارتند از: « علی اصغر حکمت » زرتشتیان اعتقاد خاصّی به هفت امشاسپندان دارند هفت فرشتگانی که هر کدام نشانهای از خوبی و رستگاری هستند. زردشتیان شعارشان گفتار نیک،پندار نیک، کردار نیک است در آئین زرتشتی در پاکیزگی راه مبالغه پیموده شده است مثلاٌ ارتکاب به گناه شخص را نجس مینماید « کتاب مطهرات تألیف مهندس مهدی بازرگان صفحه94 » |
راز عدد هفت در قرآن
تعارف که ندارد، سراغ ذهن هر کسی میآید. کوچک و بزرگ هم نمیشناسد. به علم و سواد کسی نگاه نمیاندازد. اجازه نمیگیرد تا وارد شود. گاهی بسیاری را درگیر میکند و گاه میشود مهمترین مساله یک نفر؛ «سوال».
پرسشهای کوتاه و بلند ما- حتما- در هر حوزهای سرک میکشند. به خصوص اگر صاحب ذهنی پویا باشید، سوالها، موضوعات متنوعی را در برمیگیرند. برای ذهنها که نمیشود دیوار و حصار تعریف کرد. معمولاً سوالهای دینی و قرآنی، ابهامات و شبهات ایجاد شده از نمونههای چالش برانگیز و جذابی است که مطرح میشود. به همین دلیل از این پس، در ویژهنامه «همشهری آیه» پرسشهایی را مشاهده میکنید که در حوزه علوم قرآنی- اسلامی مطرح میشوند و پاسخهایی را میخوانید که شاید روزی روزگاری به دردتان بخورد. البته اگر در این بین پرسشی جا ماند یا سوال ناگفتهای به ذهنتان رسید، بیکار نمانید! منتظر نظرات شما هستیم.
در کتابهای لغت عربی عدد هفت را (همچون عدد هزار در فارسی) نمادی از کثرت و فراوانی میدانند.
علت تکرار عدد هفت در قرآن چیست؟ این عدد 24 بار به بهانههای مختلف در قرآن تکرار شده.
ابتدا بد نیست بدانید که عدد هفت از گذشتههای دور مورد توجه اقوام مختلف جهان بوده و در تاریخ هم نمونههای آن بسیار مطرح شده؛ مثلا قوم « سومر»قدیمیترین قومی بودند که به این عدد توجه خاص داشتند. آنان متوجه سیارات هفتگانه شدند- آنچه امروز هم از کرات منظومه شمسی با چشم غیرمسلح دیده میشود. و به پرستش آنها پرداختند.
از جمله مواردی که عدد هفت در آنها به کار رفته و شما هم حتماً شنیدهاید، میتوان به اینها اشاره کرد؛ تقسیم جهان به هفت اقلیم، هفت طبقه زمین، هفت طبقه آسمان، هفت طبقه جهنم، هفت فرشته مقدس در بنیاسرائیل و... همه اینها به علاوه بعضی افسانهها نشان میدهند که عدد هفت همیشه مورد توجه بشر بوده است.
معادل هفت در عربی واژههای «سبع» و «سبعه» است که در احادیث و روایات هم کثرت قابل اعتنایی دارد؛ هفت سلام قرآنی، هفت بار طواف بر گرد خانه کعبه، هفت طبقه جهنم، هفت بار تطهیر در قوانین طهارت، هفت عضوی که در سجده باید روی زمین باشد، هفت شبانه روز بلای قوم عاد، بازخواست مردم از هفت چیز در قیامت و تقسیمبندی عمر فرزندان به سه هفت سال. (دوره اول: دوره سیادت و سروری، دوره دوم: دوره اطاعت و فرمانبرداری و دوره سوم: دوره مشورت و همراهی)
در قرآن هم 20 بار واژه «سبع» و چهار بار واژه «سبعه» به کار رفته و به بعضی از عددها مانند سه، هفت، 70 و 40 توجه ویژهای شده است. به اعتقاد کارشناسان، کاربرد هر یک از این عددها حکمتی دارد که بعضی را قرآن و روایات یادآور شده و بعضی را هم علوم جدید کشف کرده است.
در کتابهای لغت عربی عدد هفت را (همچون عدد هزار در فارسی) نمادی از کثرت و فراوانی میدانند. شاید انتخاب عدد هفت برای کثرت به خاطر بسیاری از امور هفتگانه ثابت در جهان هستی باشد؛ همچون یک دوره کامل هفت روزه زمان (یک هفته). به همین دلیل این شماره صرفا یک عدد ریاضی نیست، بلکه نشانه کمال یک چیز است.
با یکی دو مثال، میتوان نشانه اکمال بودن این عدد را در قرآن بیشتر و بهتر بشناسیم؛«ولو انّما فی الارض من شجره اقلام و البحر یمدّه من بعده سبعه ابحر ما نفدت کلماتالله انّالله عزیز حکیم»(لقمان،27)
« و اگر آنچه درخت در زمین است، قلم باشد و دریا را هفت دریای دیگر به یاری آید، سخنان خدا پایان نپذیرد. قطعاً خداست که شکستناپذیر حکیم است». در این آیه، قرآن به جای اینکه بگوید؛ مخلوقات خداوند در پهنه هستی عددی بسیاربسیار بزرگ دارند، میگوید؛ اگر تمام درختان روی زمین، قلم و همه دریاها مرکب شود، تمام قلمها میشکند و از بین میرود ولی حقایق عالم هستی و معلومات پروردگار هستی پایان نمیپذیرد. عظمت سخن آنگاه روشنتر میشود که عدد هفت نمادی از کثرت باشد. در این آیه برای مجسم ساختن عدد بینهایت و نزدیک ساختن معنای علم بیپایان خدا و گستردگی فوقالعاده جهان هستی به افکار ما، از عدد زندهای مانند هفت استفاده شده است.
«و ان جهنم لموعدهم اجمعین لها سبعه ابواب لکلّ باب منهم جزء مقسوم» (حجر، 43- 44)
«و قطعا وعدهگاه همه آنان دوزخ است، (دوزخی) که برای آن هفت در است و از هر دری بخش معینی از آنان (وارد میشوند).»
در این آیات آمده که جهنم هفت در دارد. به عقیده کارشناسان علوم قرآنی، بعید نیست که عدد هفت در اینجا هم برای کثرت باشد؛ یعنی جهنم درهای بسیار و فراوان دارد و واضح است که این تعداد در، در حقیقت به عوامل گوناگونی که انسان را به جهنم میکشاند، اشاره دارد. هر چند روایات هم به این «هفت در»اشاره کردهاند ولی ظاهراً درهای جهنم به هفت در محدود نمیشود.
در قرآن هم 20 بار واژه «سبع» و چهار بار واژه «سبعه» به کار رفته و به بعضی از عددها مانند سه، هفت، 70 و 40 توجه ویژهای شده است. به اعتقاد کارشناسان، کاربرد هر یک از این عددها حکمتی دارد که بعضی را قرآن و روایات یادآور شده و بعضی را هم علوم جدید کشف کرده است.
- هفت سلام قرآنی
اهمیت ویژه عدد هفت را برشمردیم. بد نیست بدانید که در قرآن کریم هم هفت «سلام» مطرح شده. با آنها آشنا شوید:
- سلام قولا من ربّ رحیم (یس، 58)
- سلام علی ابراهیم (صافات، 109)
- سلام علی نوح فی العالمین (صافات، 79)
- سلام علی موسی و هرون (صافات، 120)
- سلام علی ءال یاسین (صافات، 130)
- سلام علیکم طبتم (زمر، 73)
- سلام هی حتی مطلع الفجر (قدر، 5)
منابع: لغتنامه دهخدا، خصال(شیخ صدوق)، سفینه البحار(شیخ عباس قمی)، لسان العرب(ابن منظور)، تفسیر نمونه(آیتالله مکارم شیرازی و دیگران)، تفسیرالمیزان(علامه طباطبائی).